Bogusław Nizieński: żołnierz, prawnik i sędzia
Młodość i droga do prawa
Bogusław Nizieński urodził się 2 marca 1928 roku w Wilnie, w okresie, gdy miasto to było jeszcze częścią odradzającej się Polski. Już od najmłodszych lat wykazywał się dużą inteligencją i dociekliwością, co w połączeniu z trudnymi doświadczeniami wojennymi, ukształtowało jego późniejsze zaangażowanie w sprawy społeczne i prawne. Okres II wojny światowej brutalnie przerwał jego dzieciństwo, zmuszając go do przedwczesnego dorosłego życia. W tym burzliwym czasie, młody Bogusław wstąpił w szeregi Armii Krajowej, gdzie walczył pod pseudonimem „Sokół”, pełniąc również funkcję łącznika komendanta obwodu AK. Brał udział w Akcji „Burza”, a po wkroczeniu Armii Czerwonej pozostał w konspiracji. Wiosną 1945 roku zasilił szeregi Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Po zakończeniu działań wojennych, mimo trudności i konieczności ukończenia tajnego nauczania, Bogusław Nizieński odnalazł drogę do wymarzonego zawodu prawnika. Ukończył studia prawnicze i politologiczne na renomowanym Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, dokąd wyjechał w 1946 roku. Jego droga do kariery w sądownictwie nie była jednak prosta, bowiem odmowa wstąpienia do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR) stanowiła poważną przeszkodę w rozwoju zawodowym, powodując liczne trudności i represje ze strony władz komunistycznych.
Działalność w czasach PRL i „Solidarności”
Okres PRL-u stanowił dla Bogusława Nizieńskiego czas nieustannej walki o zachowanie niezależności i godności. Odmowa wstąpienia do partii rządzącej skutkowała licznymi utrudnieniami w jego karierze zawodowej, a jego najbliżsi również doświadczali inwigilacji i represji, w tym nawet uwięzień w stalinowskich więzieniach. Mimo tych przeciwności, Nizieński nie zrezygnował z walki o sprawiedliwość i prawa obywatelskie. Po powstaniu „Solidarności”, wraz z innymi zaangażowanymi prawnikami, takimi jak Adam Strzembosz, współtworzył struktury tego niezależnego ruchu związkowego w Ministerstwie Sprawiedliwości, gdzie pracował w latach 1971–1981. Pełnił tam funkcję wiceprzewodniczącego komisji zakładowej NSZZ „S” i uczestniczył w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych „Solidarności”. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku, Bogusław Nizieński odmówił podpisania „deklaracji lojalności”, co skutkowało jego przeniesieniem z ministerstwa do Wydziału Karno-Rewizyjnego Sądu Wojewódzkiego w Warszawie. Nawet w tych trudnych czasach nie zaprzestał swojej działalności opozycyjnej – roznosił ulotki, kolportował niezależną prasę, w tym „Tygodnik Mazowsze”, oraz organizował zbiórki pieniędzy dla potrzebujących. Po transformacji ustrojowej w 1989 roku, Bogusław Nizieński przez krótki czas pełnił urząd Pełnomocnika Ministra Sprawiedliwości ds. Reformy Wymiaru Sprawiedliwości, a od lipca 1990 roku zasiadał w Sądzie Najwyższym, gdzie prowadził między innymi rehabilitację osób niesłusznie skazanych w okresie stalinizmu.
Rzecznik interesu publicznego i „lista Nizieńskiego”
Tworzenie i znaczenie „listy Nizieńskiego”
Jednym z najbardziej znaczących dokonań Bogusława Nizieńskiego, wykraczającym poza jego formalne obowiązki sędziowskie, było stworzenie tzw. „listy Nizieńskiego”. Było to pionierskie przedsięwzięcie mające na celu ujawnienie skali inwigilacji społeczeństwa przez Służbę Bezpieczeństwa (SB) w okresie PRL-u. Lista ta stanowiła zestawienie osób zarejestrowanych przez SB jako tajni współpracownicy (TW), wobec których nie zachowały się w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) materiały operacyjne, stanowiące dowód w procesie lustracji przed sądem lustracyjnym. Lista Nizieńskiego zawierała ponad 550 nazwisk, obejmując przedstawicieli różnych środowisk, w tym wielu prawników, sędziów, posłów, dziennikarzy i innych osób publicznych. Jej powstanie miało ogromne znaczenie dla procesu rozliczeń z przeszłością, dostarczając ważnych informacji o osobach współpracujących z reżimem komunistycznym i tym samym przyczyniając się do budowania transparentności w życiu publicznym po 1989 roku. Działanie to było wyrazem jego niezłomnego dążenia do prawdy i sprawiedliwości.
Rola rzecznika interesu publicznego
W latach 1999–2004, po przejściu w stan spoczynku, Bogusław Nizieński objął niezwykle ważną i odpowiedzialną funkcję Rzecznika Interesu Publicznego. Była to rola, która idealnie wpisywała się w jego dotychczasową postawę i zaangażowanie w sprawy społeczne. Do jego głównych obowiązków należało sprawdzanie oświadczeń składanych przez polityków i urzędników państwowych na temat ich ewentualnej współpracy ze służbami PRL. Działalność w tej roli wymagała odwagi, bezstronności i niezwykłej skrupulatności. Bogusław Nizieński, jako pierwszy Rzecznik Interesu Publicznego, wyznaczył standardy dla tej instytucji, budując jej autorytet i znaczenie. Jego praca przyczyniła się do ujawnienia osób, które mogły ukrywać swoją przeszłość, dbając tym samym o uczciwość i prawość w administracji państwowej i polityce. Prezydent Andrzej Duda wielokrotnie podkreślał, że Bogusław Nizieński był wzorem niezwykłej prawości, uczciwości i rzetelności, co idealnie odzwierciedla jego postawę podczas pełnienia funkcji Rzecznika Interesu Publicznego.
Sportowa pasja i zaangażowanie w AZS
Członek honorowy Akademickiego Związku Sportowego
Bogusław Nizieński, pomimo swojego zaangażowania w życie publiczne, polityczne i prawne, posiadał również bogate doświadczenia związane ze sportem. Był nie tylko aktywnym zawodnikiem w przeszłości, uprawiając piłkę nożną, hokej na lodzie, hokej na trawie oraz piłkę ręczną (na pozycji bramkarza), ale także zaangażowanym działaczem sportowym. Jego wieloletnia działalność i zasługi dla rozwoju sportu akademickiego zostały docenione poprzez nadanie mu tytułu Członka Honorowego Akademickiego Związku Sportowego (AZS). Ten zaszczytny tytuł świadczy o jego głębokim przywiązaniu do idei sportu studenckiego i jego znaczeniu w kształtowaniu młodych ludzi. Jego zaangażowanie w AZS było wyrazem troski o wszechstronny rozwój młodzieży, łączący edukację z aktywnością fizyczną.
Kariera sportowa i działacza AZS
Kariera Bogusława Nizieńskiego w strukturach AZS była długa i owocna. W latach 1950–1957 pełnił funkcję kierownika wyszkolenia sportowego AZS Kraków, gdzie aktywnie działał na rzecz podnoszenia poziomu sportowego studentów. Następnie, w latach 1962–1968, piastował stanowisko prezesa Klubu Międzyuczelnianego AZS Kraków, kierując rozwojem tej ważnej jednostki organizacyjnej. Jego zaangażowanie jako działacza AZS wykraczało poza zwykłe obowiązki; było ono napędzane pasją do sportu i wiarą w jego pozytywny wpływ na rozwój młodych ludzi. W ten sposób Bogusław Nizieński wpisał się w historię polskiego sportu akademickiego, pozostawiając trwały ślad swojej działalności i pasji.
Dziedzictwo i pamięć o Bogusławie Nizieńskim
Odznaczenia i upamiętnienie
Bogusław Nizieński był postacią niezwykle zasłużoną dla Polski, co znajduje odzwierciedlenie w licznych odznaczeniach i formach upamiętnienia. Jego postawa, odwaga i poświęcenie zostały uhonorowane Orderem Orła Białego, najwyższym polskim odznaczeniem państwowym, nadanym mu w 2008 roku w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla przemian demokratycznych i wolnej Polski, za działalność państwową i publiczną. Oprócz tego, został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski w 1991 roku oraz Krzyżem Komandorskim tego samego orderu w 1998 roku. Doceniono go również Odznaką Honorową „Bene Merito” (2018 r.), Medalem Pamiątkowym 75-lecia NSZ, Krzyżem Zasługi Związku Żołnierzy NSZ, Medalem Pro Patria (2018 r.), Medalem 100-lecia ustanowienia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (2018 r.) oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości (2019 r.). W 2018 roku otrzymał również nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej. Jego osoba stała się inspiracją do stworzenia filmu dokumentalnego w 2013 roku, a jego zasługi dla Jarosławia zostały uhonorowane tytułem honorowego obywatela tego miasta w 2009 roku. Otrzymał także tytuł „Człowiek Roku” przyznawany przez „Gazetę Polską” oraz Nagrodę Grzegorza I Wielkiego w 2015 roku. Jego pamięć jest żywa, a jego postawa stanowi wzór patriotyzmu i zaangażowania w służbę ojczyźnie.
Wkład w historię Polski i sprawiedliwość
Bogusław Nizieński pozostawił po sobie trwały ślad w historii Polski, będąc przykładem człowieka, który przez całe życie kierował się zasadami niezawisłości, uczciwości i sprawiedliwości. Jego życie, naznaczone walką o wolność w szeregach Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej, a następnie konsekwentną postawą w czasach PRL-u i walką o dekomunizację przestrzeni publicznej, stanowi ważny element polskiej historii najnowszej. Jako sędzia Sądu Najwyższego i pierwszy Rzecznik Interesu Publicznego, aktywnie działał na rzecz budowania państwa prawa i ochrony praw obywatelskich. Stworzona przez niego „lista Nizieńskiego” jest ważnym narzędziem w procesie rozliczeń z przeszłością. Jego zaangażowanie w Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej oraz Związek Piłsudczyków świadczy o głębokim szacunku dla dziedzictwa narodowego i Kresów Rzeczypospolitej. Bogusław Nizieński był człowiekiem czynu, który konsekwentnie realizował swoje przekonania, mówiąc: „W całym moim życiu służyłem i będę służyć pamięci i sprawiedliwości! Dokąd będę miał siły, będę dalej maszerował tą drogą, bo ona prowadzi do wielkiej sprawiedliwej ojczyzny naszej – najjaśniejszej Rzeczypospolitej Polskiej”. Jego dziedzictwo to przede wszystkim inspiracja do walki o wolność i sprawiedliwość dla przyszłych pokoleń.
Dodaj komentarz